Internationale samenwerking is een geopolitieke, economische en menselijke noodzaak

Internationale samenwerking is niet alleen een daad van mondiale solidariteit; het is een strategische investering die tal van voordelen oplevert voor België, zijn bedrijven en zijn burgers. In een wereld die gekenmerkt wordt door toenemende politieke instabiliteit, ongelijkheid, klimaatverandering, pandemieën en migratiedruk, biedt het Belgische engagement voor internationale samenwerking belangrijke voordelen. Door stabiliteit, groei en duurzaamheid in partnerlanden aan te moedigen, versterkt België zijn eigen veiligheid, economie en internationale reputatie. 

Internationale samenwerking raakt aan migratie, economie, energie, handel, klimaat, gezondheid en landbouw – voor België zijn het stuk voor stuk strategische uitdagingen om onze welvaart te beschermen. Internationale samenwerking biedt een hefboom.

België is een land dat afhankelijk is van anderen. Onze economie is verbonden met die van Europa en Europa met de rest van de wereld. Toch neemt het relatieve gewicht van Europa in de wereld af als gevolg van demografische veranderingen en het feit dat onze productiviteit niet langer toeneemt. Het recente Draghi-rapport over de toekomst van het Europese concurrentievermogen wijst er ook op dat […] “Europa bijzonder kwetsbaar is. We zijn afhankelijk van een handvol leveranciers voor kritieke grondstoffen, met name China, zelfs nu de wereldwijde vraag naar die materialen explodeert als gevolg van de overgang naar schone energie […]. Als de EU niet optreedt, lopen we het risico kwetsbaar te worden voor dwang.” De EU heeft de wereld net zo hard nodig als de wereld Europa nodig heeft. Daarom moet de EU internationale samenwerking upcyclen en integreren als een strategisch instrument, en het niet beschouwen als een bijkomstigheid. België kan daarin het voortouw nemen en profiteren van de ervaring en de expertise die Enabel de afgelopen 25 jaar heeft opgebouwd met zijn partners in Afrika en het Midden-Oosten.

En we hebben vooral Afrika nodig, want het continent is een enorme troef. Een jonge bevolking – de gemiddelde leeftijd in Afrika is 18 jaar – die tegen 2050 tot 800 miljoen mensen zal toevoegen aan de wereldwijde beroepsbevolking, 70% van de onbebouwde landbouwgrond, 70% van het wereldwijde potentieel aan zonne-energie, mineralen die cruciaal zijn voor de energietransitie en ideale locaties voor het afvangen en opslaan van koolstof. Europa heeft daarentegen de meeste van deze essentiële hulpbronnen niet en gaat gebukt onder een vergrijzende bevolking. Maar het heeft het financiële, culturele en kenniskapitaal en de ervaring om markten op te bouwen en te integreren. Door sterke partnerschappen op te bouwen met onze partnerlanden en door bij te dragen aan een betere sociaaleconomische omgeving in die partnerlanden, helpen we onze eigen toekomst veilig te stellen.

Internationale samenwerking is geopolitiek. Terwijl westerse landen in de jaren 1990 het monopolie hadden op internationale hulp, zijn er sinds het begin van de jaren 2000 veel andere spelers bijgekomen: China natuurlijk, maar ook Turkije, de Golfstaten, Rusland en Saoedi-Arabië. Het handhaven van onze aanwezigheid in Afrika betekent ook het handhaven van een band, een bevoorrechte relatie, en voorkomen dat onze wereldwijde invloed afneemt. Door te snijden in de budgetten voor internationale samenwerking zou onze invloed onbeduidend worden.

Internationale samenwerking is geen liefdadigheid: er is een directe return on investment (terugverdieneffecten), in termen van banen, maar ook in termen van contracten voor Belgische bedrijven. Belgische bedrijven verkopen elk jaar voor honderden miljoenen euro’s aan goederen en diensten aan de Wereldbank. Internationale samenwerking is ook een reservoir van innovatie, omdat de uitdagingen waarmee landen in crisis worden geconfronteerd, bevorderlijk zijn voor innovatie. De nieuwe ideeën van morgen zullen zeker van het Afrikaanse continent komen.

Internationale samenwerking is ook een investering in mensen, in sociale diensten, in gezondheidszorg, in onderwijs… Internationale samenwerking alleen zal de armoede en de ongelijkheid niet uit de wereld helpen, maar ze draagt er wel in aanzienlijke mate toe bij. Sinds de jaren negentig is het aantal kinderen dat niet naar school gaat gehalveerd, net als de kindersterfte. In Afrika is de levensverwachting tussen 2000 en 2019 met gemiddeld 10 jaar gestegen. Pokken, polio en rivierblindheid zijn nagenoeg volledig uitgeroeid. Tussen 2000 en 2017 is het aantal nieuwe hiv/aids-besmettingen met 43% gedaald. Dankzij de internationale samenwerking zijn in tal van landen ziekteverzekeringsystemen opgezet, die essentieel zijn geweest in de strijd tegen Covid-19. België heeft sterke partnerschappen opgebouwd met heel wat Afrikaanse instellingen en overheidsdiensten, die dreigen verloren te gaan als de samenwerking zou worden afgebouwd.

Een van de besparingsvoorstellen die momenteel op tafel liggen bij de onderhandelaars om de volgende Belgische regering te vormen, betreft het budget voor ontwikkelingssamenwerking. De OESO-norm is om 0,7% van ons BBP te besteden aan internationale solidariteit, maar België besteedt momenteel slechts 0,45%. Dat cijfer nog verder naar beneden halen zou betekenen dat onze rol marginaal wordt en het aanzien van ons land op het internationale toneel volledig ondermijnen. Afgezien van de cijfers is een desinvestering in internationale samenwerking een slecht idee in deze gemondialiseerde wereld waarin alles met elkaar verbonden is. Méér internationale samenwerking is ook de kernboodschap van het ‘Pact for the Future’ dat de 193 lidstaten van de VN op 22 september 2024 tijdens de Algemene Vergadering in New York goedkeurden.

De Belgische expertise om de mondiale uitdagingen aan te pakken wordt erg gewaardeerd, zowel in Afrika, in Europa als op het internationale toneel. Snijden in de budgetten voor internationale samenwerking zou verkeerd zijn en leiden tot een duidelijke achteruitgang van de internationale rol van België, de geloofwaardigheid van ons land en het collectieve rendement dat wij en onze partnerlanden eruit halen.

Leden van de Raad van Bestuur van Enabel: Delphine Moralis (voorzitster), Alain Coheur, Brigitte Boone, Guido Gryseels, Caroline Amrom, Karla Basselier, Bart Staes, Farah Dehon, Patrick Develtere