Verbinden, ontsluiten, groeien: het belang van de strategische corridors in Afrika

Handelsbetrekkingen zijn van groot belang voor de concurrentiepositie van landen. Transportinfrastructuur is daarbij meer dan van logistiek belang: ze ligt aan de basis van de geopolitieke dynamiek en is van cruciaal belang voor de economische ontwikkeling van Afrika.

Daarom heeft de Europese Unie de Global Gateway gelanceerd, een investeringsplan dat tot 2027 zo’n 150 miljard euro wil vrijmaken voor duurzame transportinfrastructuur in Afrika. Transport is een van de prioriteiten van de Global Gateway. Enabel speelt een actieve rol in dit initiatief want het agentschap is betrokken bij de ontwikkeling van strategische transportcorridors, met name die van Cotonou-Niamey, Abidjan-Lagos, Abidjan-Ouagadougou en Dar es Salaam-Kigoma.

Een gedeelde visie om Afrika en Europa te verbinden

Een strategische corridor is een belangrijke transportroute die productiecentra met afzetmarkten verbindt. Havens spelen hierbij een sleutelrol: 80% van de buitenlandse handel van Afrika verloopt via havens. Havens zijn een vitale toegangspoort voor de import en export van goederen en voor de economische ontsluiting van ingesloten landen, zoals die van de Sahel.

De corridor Cotonou-Niamey bijvoorbeeld verbindt de haven van Cotonou (in Benin) met de binnenlandse markten van de Sahel (Niger en Burkina Faso in het bijzonder). Er wonen zo’n 34 miljoen mensen langs de meer dan 1000 kilometer van dit wegennetwerk.

In de haven van Cotonou bouwt Enabel voort op zijn jarenlange werk met de havenautoriteiten: sinds 2018 begeleiden Enabel en de Port of Antwerp-Bruges een strategische modernisering van de haven, met investeringen in infrastructuur, een verbeterde concurrentiekracht en een professionalisering van de havenactiviteiten. Resultaat: tussen 2010 en 2019 werd er geïnvesteerd en groeide de goederenstroom in de haven van Cotonou met 45%. Zo kon de haven haar openbare rol waarmaken en werd bijvoorbeeld milieueffectenmonitoring ingevoerd en verkreeg de haven het Ecoport-certificaat.

Van Cotonou tot Dar es Salaam: havenefficiëntie en regionale ontsluiting

Via de Global Gateway blijft Enabel, in samenwerking met de Port of Antwerp-Bruges, TradeMark Africa en de Conferentie voor Handel en Ontwikkeling van de Verenigde Naties (UNCTAD), de Cotonou-Niamey-corridor ondersteunen. Zo wordt de weginfrastructuur veiliger, worden transportkosten verlaagd en wordt lokale werkgelegenheid gestimuleerd, omdat de lokale landbouwproductie zijn weg vindt naar regionale markten.

De effectiviteit van deze corridors hangt ook af van de harmonisatie van regelgeving en administratieve procedures: er worden aanzienlijke inspanningen geleverd om het transport binnen de haven van Cotonou vlotter te laten verlopen. Het harmoniseren van douaneregels op nationaal en regionaal niveau, het digitaliseren van douaneprocessen en het ondersteunen van de ontwikkeling van een droge haven* buiten het havengebied zal het werk van havenmedewerkers vergemakkelijken en de veiligheid van de transportketen verbeteren.

Aan de andere kant van het continent maakt de corridor Dar es Salaam-Kigoma in Tanzania deel uit van een gelijkaardige dynamiek: samen met de Port of Antwerp-Bruges, TradeMark Africa en UN Habitat werkt Enabel aan verbeterde verwerking en doorvoer van goederen via de haven van Dar es Salaam. TradeMark Africa biedt ondersteuning van onschatbare waarde door douaneprocessen te digitaliseren en niet-tarifaire belemmeringen te beheren. Tot slot ondersteunt UN Habitat in Dar es Salaam de ontwikkeling van elektrisch vervoer (bussen, tuk-tuk).

Transport en ontwikkeling: hefboom voor een duurzame toekomst

Strategische corridors zijn meer dan een logistiek en economisch initiatief. Ze zijn ook en vooral bedoeld om de zelfstandigheid en ondernemingszin bij de lokale bevolking te stimuleren: ondernemers, landbouwers en lokale gemeenschappen halen rechtstreeks voordeel uit de modernisering van de infrastructuur.

Door de betere verbindingen geven strategische corridors lokale gemeenschappen gemakkelijker toegang tot essentiële diensten zoals gezondheidszorg en onderwijs. Ook het personenvervoer verbetert immers, vooral in plattelandsgebieden. Het openstellen van geïsoleerde gebieden versterkt de banden tussen gemeenschappen en vergemakkelijkt de regionale ontsluiting, wat bijdraagt aan stabiliteit en cohesie.

Ten slotte moeten strategische corridors vanwege de ecologische transitie milieuvriendelijke transportoplossingen aanreiken. Enabel stimuleert duurzame initiatieven met een beperkte milieu-impact en moedigt zo het gebruik van milieuvriendelijke vervoersmiddelen aan. Enabel promoot ook een ruimtelijke ordening die oog heeft voor de natuurlijke rijkdommen. Deze inspanningen zijn erop gericht om de gevolgen van klimaatverandering te beperken en tegelijkertijd aan een evenwichtige en veerkrachtige ontwikkeling te werken.

*Een droge haven is een terminal in het binnenland die rechtstreeks via de weg of het spoor verbonden is met een zeehaven en die dienst doet als doorvoercentrum voor zeevracht naar bestemmingen in het binnenland.