Upcycling International Cooperation
Jean Van Wetter, CEO – Delphine Moralis, Voorzitter van de Raad van Bestuur
2023: een cruciaal jaar
2023 is een moeilijk jaar geweest, met de oorlog in Oekraïne die zijn tweede jaar inging en, in oktober, het conflict in Gaza dat letterlijk ontplofte, terwijl de klimaatcrisis steeds sneller om zich heen grijpt. En dan hebben we het nog niet over de staatsgrepen in West-Afrika, de voortdurende onrust in Oost-Congo en de migratiecrisis die nooit ver weg is. De geopolitieke situatie is complex en maakt ons werk moeilijk.
Maar deze gebeurtenissen bevestigen ook de relevantie van de strategie die we 4 jaar geleden hebben ontwikkeld en de essentiële rol die we spelen op Belgisch, Europees en internationaal niveau. Samen met onze partners bieden we oplossingen voor deze dringende mondiale uitdagingen. Wij zijn ter plekke aanwezig en wij boeken zichtbaar resultaten. We zijn er trots op dat we in al deze contexten operationeel blijven, met professionele en toegewijde medewerkers die het verschil maken. Want naast de impact van onze operationele projecten, stimuleert alleen al onze aanwezigheid ter plaatse de dialoog. Of zoals de voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel, zei, naar aanleiding van onze 25e verjaardag in maart: De teams van Enabel zijn vredebouwers.
Belgisch en Europees agentschap
Tegen deze achtergrond heeft de Belgische regering ons de opdracht toevertrouwd om in 2023 een steunprogramma voor de wederopbouw van Oekraïne op te starten. Deze keuze komt misschien als een verrassing, gezien onze traditionele verbondenheid met Afrika. Maar deze opdracht past perfect in ons mandaat als belangrijke speler in het internationale beleid van België en de Europese Unie, vooral gezien het huidige Belgische voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie en de bijdrage die een agentschap als Enabel kan leveren aan de Europese integratie. We hebben daar een zeer belangrijke rol in de mobilisatie van publieke expertise. Na een identificatieopdracht in september 2023 en politieke ontmoetingen op hoog niveau tijdens het gezamenlijke bezoek van Enabel met minister Gennez en premier De Croo in februari 2024, ronden we de opstart van onze activiteiten met bijzondere steun op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs en energie in Oekraïne af.
Europees en Afrikaans agentschap
In Afrika werken we steeds vaker aan regionale projecten. De uitdagingen waar we voor staan overschrijden immers grenzen. En net zoals Europa zich heeft ontwikkeld door regionale integratie, zijn we overtuigd van de voordelen van het ontwikkelen van regionale benaderingen op het Afrikaanse continent. We denken in het bijzonder aan onze projecten om de effecten van de klimaatverandering in de Sahel te milderen, de D4D Hub, die digitale integratie in verschillende Afrikaanse landen wil bevorderen, en het MAV+ project, dat Afrika autonomer wil maken op het gebied van vaccinproductie en de beschikbaarheid van medicijnen. Dit laatste project inspireerde het Belgische voorzitterschap van de Europese Raad, dat gezondheid centraal heeft gesteld en het werk van Enabel versterkt met de ondersteuning van de ontwikkeling van pan-Afrikaanse instellingen zoals het Afrikaans Geneesmiddelenbureau (AMA), het Afrikaans Centrum voor ziektebewaking en -preventie (Africa CDC) en het Ontwikkelingsagentschap van de Afrikaanse Unie (AUDA). Er wordt ook gewerkt aan strategische corridors die tot doel hebben landen zonder maritieme toegang te ontsluiten, vooral in de Sahel, efficiënte logistieke corridors te creëren, sociaaleconomische ontwikkeling te stimuleren en regionale integratie te versterken.
Deze nieuwe manier om projecten te concipiëren is al duidelijk zichtbaar in ons kantoor in Brussel, dat een knooppunt is geworden van teams die bestaan uit medewerkers van verschillende nationaliteiten, van verschillende organisaties, uit Europa en Afrika. We zijn echt trots op onze stuwende rol in het laten samenwerken van al deze verschillende nationaliteiten. Culturele diversiteit is een bron van creativiteit en innovatie.
Een investering in de toekomst
Al deze projecten tonen hoe relevant de ‘Beyond Aid’-paradigmaverschuiving die we in onze strategie nastreven wel is. Internationale samenwerking is een belangrijke politieke kwestie geworden in het licht van de mondiale uitdagingen. Ze moet worden gezien als een investering in onze gemeenschappelijke toekomst, niet als een verplichting tot liefdadigheid. Vanuit de partnerschapslogica hebben we in 2023 verschillende nieuwe initiatieven opgezet, met name rond de ontwikkeling van groene waterstofproductie op het Afrikaanse continent en rond de impact van artificiële intelligentie op gezondheidszorg en onderwijs. Op deze twee gebieden moet alles nog worden uitgevonden en is elk land ter wereld op de een of andere manier in ontwikkeling.
Een nieuwe visie op internationale samenwerking
Met dit in gedachten organiseerden we op 28 maart 2024 een evenement naar aanleiding van het 25-jarig bestaan van Enabel, getiteld ‘Upcycling International Cooperation’. We hebben een aantal ‘unusual suspects’ uitgenodigd1: een futuroloog uit Nederland, een kritische ondernemer en een jeugdvertegenwoordiger uit Senegal, een expert in overheidsmanagement uit de Congolese diaspora en een Chief Innovation Officer uit Benin. Zij inspireerden ons met hun visies op de toekomstige internationale samenwerking. Op je 25e ben je, zoals een van de sprekers zei, jong en oud tegelijk. Jong in de zin dat we nog altijd de durf en het vermogen hebben om te innoveren, en tegelijkertijd oud in de zin dat we wijzer zijn geworden en een zekere volwassenheid hebben bereikt. We hebben de geloofwaardigheid van een internationaal erkende organisatie, met een grote omzet en een gediversifieerde portfolio.
We willen van deze gelegenheid gebruik maken om hulde te brengen aan iedereen die de organisatie de afgelopen 25 jaar heeft opgebouwd. Het is onmogelijk om de toekomst uit te stippelen zonder te begrijpen hoe het er in het verleden aan toe ging. Ooit trokken we op avontuur, met mensen die gedreven het verschil wilden maken om hen heen. Die rebelse geest is nog steeds sterk aanwezig en is, ondanks onze recente groei, nog steeds ons handelsmerk. Ik dank jullie allemaal omdat jullie het aangedurfd hebben om te ondernemen en Enabel hebben gemaakt tot wat het nu is, een organisatie die in Europa, Afrika en het Midden-Oosten erkend wordt om haar knowhow, om haar vermogen om concrete resultaten te bereiken in contexten waar niemand anders aanwezig is, om haar wendbaarheid en haar om ambitie!
