Awa-prijs 2023 zet vrouwelijk ondernemerschap in Afrika en het Midden-Oosten in de kijker
Voor de Belgische internationale samenwerking is vrouwelijk ondernemerschap een belangrijke hefboom om de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen te halen. In 2022 lanceerde Enabel de Awa-prijs op initiatief van de minister voor Ontwikkelingssamenwerking en Grootstedenbeleid. Die internationale wedstrijd, georganiseerd in samenwerking met de Belgische Investeringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden BIO, wil het talent en leiderschap van vrouwelijke ondernemers in Afrika en het Midden-Oosten onder de aandacht brengen.
De Awa-prijs, die nu voor het tweede jaar op rij wordt uitgereikt, beloont ondernemerschap in de groene en circulaire economie met een positieve impact op gemeenschappen en het milieu. 1.647 vrouwen uit 18 partnerlanden van de Belgische internationale samenwerking waagden hun kans in één van de vier categorieën: start-up, scale-up, innovatie en publieksprijs. Twaalf van hen, drie in elke categorie, werden uitgeroepen tot winnares van de wedstrijd. Op 28 november 2023 ontvangen de vier winnaressen in elke categorie hun prijs in Brussel uit handen van minister voor Ontwikkelingssamenwerking Caroline Gennez. De ceremonie wordt opgeluisterd door Axelle Red en Youssou N’Dour.
“Ook dit jaar zijn de winnaressen van de Awa-prijs stuk voor stuk indrukwekkende rolmodellen. Zij zullen talloze meisjes en vrouwen in hun eigen omgeving inspireren om in hun voetsporen te treden,” zegt minister van Ontwikkelingssamenwerking Caroline Gennez.
“Met de Awa-prijs willen we het talent, de creativiteit en het doorzettingsvermogen van vrouwelijke ondernemers in Afrika en in het Midden-Oosten in de kijker zetten en verder aanmoedigen. Want waar vrouwen erop vooruitgaan, gaat iedereen erop vooruit. Meer dan 90% van de inkomsten die vrouwen genereren uit hun bedrijf investeren ze terug in hun gezin, in hun gemeenschap en dus in de hele samenleving. Iedereen wint.”
Vrouwen met impact
Adétola Danielle Adanlawo uit Benin wint de eerste prijs in de categorie ‘start-up’. Adétola is de oprichter en directeur van Ilewa, een onderneming die wasbare en herbruikbare babyluiers van bananenvezels produceert.
Het bedrijf is ontstaan uit haar persoonlijke ervaring. Adétola wil er de afvalberg mee verkleinen (wereldwijd 351.000 ton afval per jaar) en een duurzaam, zuinig en allergeenvrij alternatief bieden.
Adétola verkoopt niet alleen producten, maar organiseert ook campagnes om mensen bewust te maken van milieubescherming en het belang van menstruele hygiëne.
Mariama Diallo uit Guinee wint de eerste prijs in de categorie ‘scale-up’. Met haar bedrijf Bilinda SARL biedt ze milieuvriendelijke schoonmaakproducten en professionele schoonmaakdiensten.
Het bedrijf biedt waardig werk en continue opleiding aan meer dan 28 werknemers. Na de coronapandemie begon Bilinda met de verkoop van schoonmaakproducten.
Daarmee wou het bedrijf tegemoet komen aan de behoefte aan schoonmaakoplossingen én aan het gebrek aan milieuvriendelijke producten op de markt.
Edith Kouassi uit Ivoorkust wint de eerste prijs in de categorie ‘innovatie’. Ze richtte Ecoplast Innov op met als doel concrete actie te ondernemen voor het milieu door afval te recyclen dat maar al te vaak in het milieu terechtkomt: plastic en banden.
Ze zamelt het afval in en verwerkt het tot een scala aan schone bekledingsproducten: plaveien, decoratieve muurpanelen, verhardingsmateriaal voor speeltuinen en nog veel meer.
Het bedrijf heeft sinds de oprichting al meer dan 130 ton banden en 360 ton plastic teruggewonnen.
Dative Uwimana uit Burundi wint de publieksprijs. Zij is de vrouw achter Ikaze Ventures, dat toeristen van over de hele wereld de kans biedt om de nog weinig bekende schoonheid van Burundi te ontdekken.
De impact die het bedrijf genereert, wordt op verschillende manieren doorgegeven. Zo wordt een deel van de winst van de toeristische rondreizen gebruikt om milieuzorg te bevorderen, worden er afvalinzamelings- en boomplantactiviteiten georganiseerd en wordt er capaciteitsversterking aangeboden aan lokale gemeenschappen.
Ondernemerschap, een motor voor emancipatie
Wereldwijd is één op de drie ondernemingen in handen van een vrouw. In Afrika bezuiden de Sahara zijn de meeste zelfstandigen vrouwen. In samenlevingen waar de vooruitzichten op werk in loondienst beperkt of onbestaand zijn, is ondernemerschap vaak het belangrijkste bestaansmiddel voor mannen en vrouwen. Voor vrouwen is het een hefboom voor financiële zelfstandigheid, waarvan de positieve effecten ook voelbaar zijn binnen het gezin. Als een vrouw toegang heeft tot ondernemerschap, genereert ze extra inkomsten voor haar huishouden en versterkt ze haar positie binnen het gezin.
De obstakels waarmee vrouwen die een eigen bedrijf willen beginnen worden geconfronteerd, zijn echter talrijker en omvatten meer beperkingen. De weg van een onderneemster is bezaaid met uitdagingen: moeilijke toegang tot financiering of opleiding, sociale normen, beperkingen die te maken hebben met de zorg voor het gezin en gendergebaseerd economisch geweld.
De Awa-prijs zet vrouwelijke ondernemers met een inspirerende achtergrond in de schijnwerpers, zodat zij als rolmodel kunnen dienen voor vele andere jonge meisjes en vrouwen over de hele wereld. Via een aantal bewustmakingsevenementen die in de deelnemende landen worden georganiseerd, wil het project vrouwen en mannen laten zien dat ondernemerschap synoniem kan zijn met sociaal succes, persoonlijke ontwikkeling en een positieve impact op gemeenschappen, terwijl het evenwicht in het gezin behouden blijft.
Begeleiding op maat
Net als vorig jaar zullen de winnaressen van de Awa-prijs deelnemen aan een week van capaciteitsopbouwende activiteiten, netwerken en uitwisselingen in België, voordat ze in hun thuisland ondersteuning op maat krijgen om hun bedrijf verder te ontwikkelen.
Tijdens het evenement in 2022 werden twaalf onderneemsters beloond voor hun impact. Stages bij bedrijven in andere Afrikaanse landen, deelname aan internationale handelsbeurzen, opleiding … de ondersteuning die ze krijgen is afgestemd op de behoeften van hun bedrijven en teams. De impact van deze steun, die doorloopt tot 2026, is nu al merkbaar in de vorm van nieuwe partnerschappen, een breder dienstenaanbod en een grotere zichtbaarheid van hun bedrijven.
