Een podcastreeks over de maatschappelijke inzet van Belgische jongeren

Hoe engageren jongeren zich vandaag?

young people doing volunteer work

De klimaatmarsen, #MeToo en de Black Lives Matter-beweging zijn recente voorbeelden van maatschappelijk engagement waarbij jongeren een belangrijke rol opnamen. Tegelijk hoor je doemberichten over jongeren die steeds minder interesse tonen voor maatschappelijke kwesties. Wat is hier nu van waar, en hoe voelen jongeren zich hierbij?

 

Enabel ging in debat met diverse Belgische jongeren tussen 15 en 19 jaar over hun maatschappelijk engagement. Deze getuigenissen werden verwerkt in een onderzoeksrapport en 6 podcasts. In die podcasts gaan we in gesprek met 3 Nederlandstalige en 3 Franstalige jongeren over wat het voor hen betekent om een actieve rol te spelen in de samenleving.

 

Zichtbaar en onzichtbaar engagement


De maatschappelijke inzet van jongeren kent veel zichtbare vormen, zoals protesteren op een betoging, of vrijwilligerswerk bij een organisatie. Maar ook minder zichtbare acties kunnen engagement tonen. Denk hierbij maar aan vegetarisme, het kopen van tweedehandskledij, het vermijden van plastic verpakkingen, etc.

Zo vertelt Sien (NL) over de kleine maar bewuste veranderingen die ze in haar dagelijks leven toepast om op een meer duurzame en sociale manier te leven. Of probeert Lou (FR) bij de jeugdbeweging op een niet-dogmatische manier ecologische en feministische waarden mee te geven aan de kinderen die ze begeleidt. Deze individuele initiatieven zijn voor jongeren ook waardevolle vormen van engagement.

Formeel versus informeel engagement


Traditioneel is er een onderscheid tussen ‘formele’ engagementen via organisaties en ‘informele’ engagementen buiten de bestaande structuren. In het onderzoeksrapport worden, van minst formeel naar meest formeel, 5 vormen van engagement onderscheiden: bewust leven, stem laten horen, persoonlijke initiatieven, aansluiting bij een organisatie en lidmaatschap van een organisatie.

Voor jongeren betekent engagement dus niet enkel ‘zich inzetten in een vereniging’. Voor velen heeft engagement te maken met individuele waarden en de keuze om die met anderen te delen. Binnen een organisatie of daarbuiten, heeft voor hen weinig belang. In onze podcastreeks vertelt Raihanna (NL) over haar lidmaatschap van Belgian Youth Against Racism en hoe ze zelf in Antwerpen een betoging organiseerde tegen de overname van de Taliban in Afghanistan in 2021.

De vlam van engagement


Voor hun vrijwillige inzet vertrekken jongeren vanuit gebeurtenissen die hen persoonlijk raken. Dit is vaak een impulsieve of emotionele reactie op concrete gebeurtenissen uit hun dagelijkse leven, de actualiteit, hun familie – en vriendengroepen.

Zo vertelt Elisabeth (FR) over haar verontwaardiging toen ze merkte dat in het leerboek van haar beeldhouwcursus maar 5% van de geciteerde artiesten vrouwen waren. Jongeren beginnen hun engagement dus niet vanuit grote ethische en filosofische kwesties, al vormen deze wel het kader waarbinnen ze nadenken over de samenleving.

Invloed van de eigen levensloop


De maatschappelijke inzet van jongeren wordt vaak op een binaire manier bekeken: je zet je in of je zet je niet in; je doet vrijwilligerswerk of je doet het niet. Door op deze binaire manier te kijken, missen we de levende dimensie van engagement. Die is nauw verbonden met hun relaties, levensloop en context.

Zo vertellen Yassin en Pawel (NL) over hun rol als vrijwillige begeleiders bij jeugdwerking Betonne Jeugd, waarbij ze vertrekken van de moeilijkheden die ze zelf in hun jeugd ondervonden. “In dialoog gaan met jongeren over dezelfde trauma’s kan al helpen,” zegt Yassin hierover. Door steun te vinden en steun te geven voelen deze jongeren zich nuttig en relevant. Engagement kan op die manier betekenis en zingeving bieden aan jongeren die zich eenzaam of ongelukkig voelen.

Engagement als onderdeel van de eigen identiteit


Jongeren – die sowieso in een belangrijke identiteitsvormende fase zitten – gebruiken hun engagementen om zichzelf op de kaart te zetten en om zichzelf te onderscheiden van anderen. Zo ontwikkelen ze een kritische en meer geïnformeerde kijk op het thema waarrond ze zich engageren, voeden ze hun waarden en vormen ze hun identiteit.

In de podcastreeks vertelt Shema (FR) hoe zijn antiracistisch activisme en zijn inzet voor de Black Lives Matter-beweging nauw verbonden zijn met zijn eigen identiteit. Het traditionele discours rond belangeloze inzet en altruïsme maakt dus plaats voor een discours rond identiteitsvorming.

Als promotor van wereldburgerschap en internationale solidariteit zet Enabel zich in om jongerenengagement te stimuleren, mét een mondiaal perspectief. Het gaat immers niet enkel over lokale maatschappelijke inzet maar ook over globaal denken. Zo worden jongeren zich beter bewust van de onderlinge afhankelijkheden en verantwoordelijkheden op internationaal niveau, en groeien ze op tot echte wereldburgers.

Meer updates en publicaties

panel of people talking Nieuws

16 mei 2023

BeGlobal: het vernieuwde kenniscentrum voor wereldburgerschapseducatie van Enabel

Vandaag lanceert Enabel zijn vernieuwde kenniscentrum voor wereldburgerschapseducatie, onder de naam BeGlobal.

Lees meer

congolose worker operating an electrical circuit Nieuws

15 mei 2023

Co-creëren van innovatieve oplossingen voor de ontwikkeling van vaardigheden

De Europese Unie investeert meer en meer in Afrikaanse landen. Daardoor kunnen de nationale economieën kansen grijpen om jobcreatie, economische zelfredzaamheid en armoedebestrijding op lokaal niveau verder te ondersteunen. Om dat waar te maken voert Enabel samen met de British Council, Expertise France, GIZ en LuxDev VET Toolbox uit.

Lees meer

two moroccan women in training Nieuws

08 mei 2023

Innovatie en digitalisering: drijvende krachten achter de hervorming van de overheid

In Marokko ondersteunt Enabel ambtenaren bij het versterken van hun digitale vaardigheden.

Lees meer

Pigs_Rwanda Nieuws

31 mei 2023

Varkens nemen een hoge vlucht in Rwanda

In Rwanda loopt een door Enabel gesteund project dat gebruik maakt van drones om varkenssperma te leveren aan dierenartsen in het hele land.

Lees meer

Nieuws

20 april 2023

Zonder veiligheid geen ontwikkeling

Een land moet zorgen voor de veiligheid van zijn burgers. Menselijke veiligheid is een fundamenteel openbaar goed, net zoals toegang tot gezondheidszorg, onderwijs of voedsel. Ook zo in Niger, waar België als eerste land de 3D-aanpak test.

Lees meer

Nieuws

24 april 2023

Editoriaal activiteitenverslag 2022 – 2023

Editoriaal door Jean Van Wetter, Algemeen directeur van Enabel en Delphine Moralis, Voorzitter van de raad van bestuur

Lees meer

Blijf op de hoogte

Blijf op de hoogte van onze activiteiten en internationale ontwikkelingstrends belicht vanuit Belgisch perspectief.

Newsletter NL

"*" geeft vereiste velden aan