Een podcastreeks over de maatschappelijke inzet van Belgische jongeren

Hoe engageren jongeren zich vandaag?

young people doing volunteer work

De klimaatmarsen, #MeToo en de Black Lives Matter-beweging zijn recente voorbeelden van maatschappelijk engagement waarbij jongeren een belangrijke rol opnamen. Tegelijk hoor je doemberichten over jongeren die steeds minder interesse tonen voor maatschappelijke kwesties. Wat is hier nu van waar, en hoe voelen jongeren zich hierbij?

 

Enabel ging in debat met diverse Belgische jongeren tussen 15 en 19 jaar over hun maatschappelijk engagement. Deze getuigenissen werden verwerkt in een onderzoeksrapport en 6 podcasts. In die podcasts gaan we in gesprek met 3 Nederlandstalige en 3 Franstalige jongeren over wat het voor hen betekent om een actieve rol te spelen in de samenleving.

 

Zichtbaar en onzichtbaar engagement


De maatschappelijke inzet van jongeren kent veel zichtbare vormen, zoals protesteren op een betoging, of vrijwilligerswerk bij een organisatie. Maar ook minder zichtbare acties kunnen engagement tonen. Denk hierbij maar aan vegetarisme, het kopen van tweedehandskledij, het vermijden van plastic verpakkingen, etc.

Zo vertelt Sien (NL) over de kleine maar bewuste veranderingen die ze in haar dagelijks leven toepast om op een meer duurzame en sociale manier te leven. Of probeert Lou (FR) bij de jeugdbeweging op een niet-dogmatische manier ecologische en feministische waarden mee te geven aan de kinderen die ze begeleidt. Deze individuele initiatieven zijn voor jongeren ook waardevolle vormen van engagement.

Formeel versus informeel engagement


Traditioneel is er een onderscheid tussen ‘formele’ engagementen via organisaties en ‘informele’ engagementen buiten de bestaande structuren. In het onderzoeksrapport worden, van minst formeel naar meest formeel, 5 vormen van engagement onderscheiden: bewust leven, stem laten horen, persoonlijke initiatieven, aansluiting bij een organisatie en lidmaatschap van een organisatie.

Voor jongeren betekent engagement dus niet enkel ‘zich inzetten in een vereniging’. Voor velen heeft engagement te maken met individuele waarden en de keuze om die met anderen te delen. Binnen een organisatie of daarbuiten, heeft voor hen weinig belang. In onze podcastreeks vertelt Raihanna (NL) over haar lidmaatschap van Belgian Youth Against Racism en hoe ze zelf in Antwerpen een betoging organiseerde tegen de overname van de Taliban in Afghanistan in 2021.

De vlam van engagement


Voor hun vrijwillige inzet vertrekken jongeren vanuit gebeurtenissen die hen persoonlijk raken. Dit is vaak een impulsieve of emotionele reactie op concrete gebeurtenissen uit hun dagelijkse leven, de actualiteit, hun familie – en vriendengroepen.

Zo vertelt Elisabeth (FR) over haar verontwaardiging toen ze merkte dat in het leerboek van haar beeldhouwcursus maar 5% van de geciteerde artiesten vrouwen waren. Jongeren beginnen hun engagement dus niet vanuit grote ethische en filosofische kwesties, al vormen deze wel het kader waarbinnen ze nadenken over de samenleving.

Invloed van de eigen levensloop


De maatschappelijke inzet van jongeren wordt vaak op een binaire manier bekeken: je zet je in of je zet je niet in; je doet vrijwilligerswerk of je doet het niet. Door op deze binaire manier te kijken, missen we de levende dimensie van engagement. Die is nauw verbonden met hun relaties, levensloop en context.

Zo vertellen Yassin en Pawel (NL) over hun rol als vrijwillige begeleiders bij jeugdwerking Betonne Jeugd, waarbij ze vertrekken van de moeilijkheden die ze zelf in hun jeugd ondervonden. “In dialoog gaan met jongeren over dezelfde trauma’s kan al helpen,” zegt Yassin hierover. Door steun te vinden en steun te geven voelen deze jongeren zich nuttig en relevant. Engagement kan op die manier betekenis en zingeving bieden aan jongeren die zich eenzaam of ongelukkig voelen.

Engagement als onderdeel van de eigen identiteit


Jongeren – die sowieso in een belangrijke identiteitsvormende fase zitten – gebruiken hun engagementen om zichzelf op de kaart te zetten en om zichzelf te onderscheiden van anderen. Zo ontwikkelen ze een kritische en meer geïnformeerde kijk op het thema waarrond ze zich engageren, voeden ze hun waarden en vormen ze hun identiteit.

In de podcastreeks vertelt Shema (FR) hoe zijn antiracistisch activisme en zijn inzet voor de Black Lives Matter-beweging nauw verbonden zijn met zijn eigen identiteit. Het traditionele discours rond belangeloze inzet en altruïsme maakt dus plaats voor een discours rond identiteitsvorming.

Als promotor van wereldburgerschap en internationale solidariteit zet Enabel zich in om jongerenengagement te stimuleren, mét een mondiaal perspectief. Het gaat immers niet enkel over lokale maatschappelijke inzet maar ook over globaal denken. Zo worden jongeren zich beter bewust van de onderlinge afhankelijkheden en verantwoordelijkheden op internationaal niveau, en groeien ze op tot echte wereldburgers.

Meer updates en publicaties

Nieuws

27 november 2024

Enabel verwelkomt tweede mandaat van zijn CEO Jean Van Wetter

De Raad van Bestuur van Enabel heeft in september jongstleden het mandaat van CEO Jean Van Wetter verlengd voor een periode van zes jaar.

Lees meer

awa prize winners Nieuws

22 november 2024

De Awa-prijs 2024 beloont 4 inspirerende Afrikaanse zakenvrouwen

Het Belgisch ontwikkelingsagentschap Enabel riep de Awa-prijs in 2022 in het leven om vrouwelijk ondernemerschap in Afrika en het Midden-Oosten te ondersteunen en in de kijker te zetten.

Lees meer

Nieuws

20 november 2024

COP29: Enabel verheugd met klimaatfinanciering van Waals gewest voor het behoud van Kivu- en Tanganyikameer in Afrika

Het Tanganyika Kivu Water Management Project (TAKIWAMA), met een totaal budget van 31 miljoen euro, maakt deel uit van het Europese initiatief “Grensoverschrijdend waterbeheer in Afrika”, dat tot doel heeft de samenwerking tussen Afrikaanse landen te verbeteren voor een duurzaam beheer van gedeelde waterbronnen.

Lees meer

Nieuws

18 november 2024

Prijsuitreiking SoliDare Hub 2024: prijs voor jongeren die zich inzetten voor internationale solidariteit

SoliDare Hub biedt een ondersteuningstraject voor internationale solidariteitsprojecten door jongeren in België. In de loop van dat traject ontwikkelen ze hun projecten door middel van workshops, coaching en netwerken.

Lees meer

Nieuws

25 oktober 2024

Meer impact door betere samenwerking in fragiele omgevingen

In de marge van de jaarlijkse bijeenkomst van de Wereldbankgroep in 2024 heeft Enabel samen met Expertise France, GIZ en SNV.

Lees meer

view of brussels with the word "statement" written in the foreground Nieuws

09 oktober 2024

Internationale samenwerking is een geopolitieke, economische en menselijke noodzaak

Officiële mededeling

Lees meer

Blijf op de hoogte

Blijf op de hoogte van onze activiteiten en internationale ontwikkelingstrends belicht vanuit Belgisch perspectief.

Newsletter NL

"*" geeft vereiste velden aan